De eerste levensjaren van Hay lopen in de pas met zoveel andere verhalen van de oudste generatie in en rond Sint Geertruid. Geboren in Moerslag aan de Bosrand. In een gezin van acht kinderen. “Iedereen boerde toen. Bij ons thuis hadden we een gemengd bedrijf. Vee en fruit. Nu tel je er nog één, hooguit twee gemengde bedrijven per dorp. Het straatbeeld toen? Eigenlijk was er niks”, schildert Hay die tijd.

MESSERSCHMITT

Het is de tijd dat Hay’s interesse voor gemotoriseerd verkeer groeit. Hij lacht: “Met de motor naar de kerk. Maar vergat wel je vergunning niet. Die was onder de oorlog verplicht.” De jaren van bezetting en bevrijding blijven hem heugen. “Die ‘Pruuse’ lagen dood langs de heg in Moerslag. Amerikaanse officieren eisten de slaapplaatsen van mijn oma en opa op.  Op een dag zaten we op het veld te werken als wij een Messerschmitt horen aankomen. Even later getroffen door Amerikaans afweergeschut. De Duitse piloot springt, de Messerschmitt boort zich in de grond. Dit zet de mysterieuze oorlogslegende in de wereld dat piloot en vliegtuig nooit zouden zijn gevonden. Volgens mij zijn ze ergens tussen het geschut terechtgekomen.”

WERKPAARDEN

Oorlog of niet, het werk op een boerderij gaat gewoon door. “Hard werken”, verzekert hij. “we hadden twee werkpaarden. Eerlijk gezegd hekelde ik dit werk. Maar daar sprak je niet over. Net zo min over het aantal uren dat je elke dag maakte. Je werkte gewoon door totdat je klaar was. Op zaterdag kreeg je dan je loonzakje.”

Smokkelen viert hoogtij. “Met een zak van 50 kilo granen op de ‘poekel’ richting Voeren. Die ruilde je daar om voor een paar nieuwe schoenen. Die soms niet verder dan de douanier kwamen, als hij je onverhoopt aan de grens te pakken kreeg.”

VRIJHEID VAN RIJDEN

Hay is 25 jaar als hij besluit om het fruit naar de veiling te gaan rijden. Voor de boeren van  Sint Geertruid naar de veiling in Gronsveld. “Ik ontdekte de vrijheid van rijden. Jaren lang bracht ik voor Schrijnemakers in Gronsveld gasflessen naar klanten in heel Limburg. Later kwam ik in dienst van Marsna Tours. Ik reed fabrieksarbeiders naar DSM en de Volvo. En nog veel later sprong ik vaak bij als taxichauffeur bij René, één van mijn kinderen.”

Toen in 2006 de taxiregels veranderde mocht hij niet meer op de taxi rijden. Maar zijn liefde voor auto’s blijft. Wiel verwisselen, olie verversen… Hay deed het tot voor kort allemaal zelf. Tot ongenoegen van René: Als we pap zochten, lag hij geheid ergens onder de auto.”

TOEN EN NU

Weemoedig in het verleden blijven hangen, dat is niks voor Hay. “Als kind elke dag om half acht naar de mis, daarna naar school. Een bakker, kruidenier en café in het dorp. Meer was er niet.” Des te rijker was het verenigingsleven en de drang om elkaar de loef af te steken. “In Sint Geertruid had je de fanfare en de schutterij. Met een gezamenlijke drumband. Maar er waren ook twee soorten mensen. Die van ‘oonder’ en die van ‘boave’. Regelmatig  ‘toekde’ die zich als er wat te doen was.”

En was er iets te doen, dan was het ook feest in hoofdletters. Hay’s echtgenote komt van Breusterbosch af om in Sint Geertruid kermis te vieren. En leert Hay kennen. “Haast letterlijk op deze plek. Deze woning stond haast op het kermisplein.”

SCHORT OM EN KOKEN

Met de kermis wordt groots uitgepakt in huize Nelissen. “Mam heeft de schort om en kookt voor de hele familie. Drie dagen lang is het feest, met de zondag als hoogdag. Iedereen verheugde zich op ‘Segietterse kérmis’.”, blijft René bij.

“Tradities kalven af. De jonge generatie trekt weg”, betreurt Hay. “Kermis, hoevefeesten carnaval, wat is er nog van over? De schutterij krimpt. Kaarten in de Hoeskamer en de bejaardenvereniging zijn een prima initiatief. Een aanwinst voor de oudere generaties. Maar als er eentje van onze leeftijd wegvalt, wordt je wereld een stukje kleiner. En kom ik bij William in Ryckholt? Die van Maastricht weten niet waar Sint Geertruid ligt. ”

QUOTE:“ALS ER EEN LEEFTIJDSGENOOT WEGVALT, WORDT JE WERELD EEN STUKJE KLEINER”